HELIUS» Katilimcilar » Sıkça sorulan sorular

1. HELIUS nedir?

HELIUS (Healthy Life in an Urban Setting) Amsterdam’daki çeşitli nüfus gruplarının sağlığına yönelik yegane bir araştırmadır. Akademik Tıbbi Merkez (AMC) ve GGD Amsterdam’ın birlikte bir inisiyatifidir. HELIUS’un amacı Amsterdam sakinlerine gelecekte iyi sağlık ve iyi sağlık bakımına eşit olanak sunmaktır. HELIUS kalp ve damar hastalıkları (diyabet de dahil) gibi çok görülen birkaç hastalığı araştırıyor. HELIUS Hollanda’da sağlık bakımı ve sağlıkta etnik çeşitlilik alanında ilk büyük çaplı bir araştırma. HELIUS Surinam, Gana, Türk, Fas ve Hollanda kökenli insanları araştırıyor.

2. HELIUS araştırması nasıl bir sonuç sağlayacak?

HELIUS örneğin aşağıda belirtilen çeşitli sorulara yanıt verecek:

• Surinamlıların yüksek tansiyon ve diyabet olma olasılığı neden daha yüksek? Ve Surinamlılar neden daha sık nispeten genç yaşta kalp ve damar hastalıklarından vefat ediyor?
• Ganalı Amsterdamlılarda neden bu denli yüksek tansiyon ve aşırı kilo söz konusu?
• Astım Türk ve Fas kökenli Amsterdamlılarda neden daha sık görülüyor?
• Fas kökenli Amsterdamlıların Hollanda kökenli Amsterdamlılara nazaran neden daha az kalp ve damar hastalıklar olma olasılığı var?
• Tansiyonu düşüren belirli ilaçlar bazı nüfus gruplarında beyaz Hollandalılara nazaran neden daha az etkili?

3. Araştırmanın ana sorusu nedir?

HELIUS’un ana sorusu şu: Sağlıkta ve çeşitli etnik gruplar arasında kronik hasalıkların gelişme olasılığındaki bu denli büyük farklılıklar neden kaynaklanıyor?

4. HELIUS’ta hangi gruplar araştırılacak?

HELIUS içerisinde araştırılacak gruplar şunlar: Surinam, Gana, Türk, Fas ve Hollanda kökenli Amsterdamlılar.

5. Neden sadece bu gruplar HELIUS’a dahil ediliyor ve diğer gruplar edilmiyor?

Amsterdam’daki nüfus gruplarının hepsini araştırmak mümkün değil, bunun için bu araştırmaya Hollanda kökenli Amsterdamlıların yanı sıra en büyük dört nüfus grubunu dahil etmeyi kararlaştırdık.

Buna Ganalılar bir istisna oluşturuyor. Küçük bir grup oluşturmalarına rağmen Ganalıları yine de bu araştırmaya dahil ettik. Nitekim bu grup hızlı büyüyen bir nüfus grubu ve daha önce bir araştırmadan bu grup içerisinde çok sağlık sorunlarının olduğu ortaya çıkmıştı. Bunu HELIUS’un müteakip araştırmasıyla muhtemelen daha iyi açıklayabiliriz.

6. Araştırmanın sosyal önemi nedir?

Daha önceki araştırmadan çeşitli etnik kökenli insanlar arasında büyük sağlık farklılıkların olduğunu biliyoruz. Bu farklılıkların nedenini bilmiyoruz. Bu farklılıkların nedeni hakkındaki bilgiyle gelecekte sağlık sorunlarının üstesinden daha iyi gelebiliriz. Önleme daha iyi yönelebiliriz ve bu bilgiyle olası yeni tedavi yöntemleri geliştirebiliriz. Örneğin: Hint kökenli insanlarda diyabet çok fazla görülüyor. Bu sadece nüfus grubunda aşırı kilonun daha sık görülmesi gibi bilinen risk faktörleriyle açıklanılamıyor.Soru şu: bunun başka nedenleri nedir? Bu genetik midir? Ve örneğin bunda bir rol oynayan gıdada bilinmeyen faktörler mi var? Bu konu hakkında daha çok şey bildiğimizde bu grupta bu denli kişinin diyabet olmalarını önlemek için hedefe yönelik tedbir alabiliriz.

7. Katılımcılara HELIUS’un sonuçları hakkında bilgi verilecek mi?

HELIUS araştırmasının ceşitli bilimsel makaleleri yayınlanmıştır. Makalelerin bir bölümünün kısa özetini (Hollandaca) burada bulabilirsiniz. Şimdiye kadar yayınlanmış olan makalelerin listesi için buraya tıklayınız. Birinci olcumlerin katilimcilarina arastirma sonuclari gonderilimistir.

8. Araştırmaya katılmak bana kişisel olarak ne sağlar?

HELIUS’a katılarak Amsterdam’daki kendi nüfus grubunuza gelecekte daha iyi bir sağlık ve sağlık bakımı için yardım etmiş olursunuz. Bunun yanı sıra fiziksel muayeneden sonra tansiyon, kolesterol ve kan şekeri değeriniz gibi birkaç kişisel neticeleri öğrenmiş olursunuz.

9. Katılmak için neye uymam gerekiyor?

Helius araştırmasının ikinci ölçümlerine katılabilmeniz için 2011-2015 seneleri arasındaki birinci ölçümlerine katılmış olmanız gerekmektedir.

10. Katılmak için ne zaman bir davetiye alacağım?

Bu herkes için farklıdır. Nisan 2019 tan itibaren ilk katılımcıları davet edecegiz. Bu araştırmanın toplamda 2 yil süreceğini tahmin ediyoruz. 2 yil içerisinde araştırmamıza katılmak için bir davetiye göndereceğiz.

11. Katılmayı çok istiyorum ancak davet edilmedim. Katılmam mümkün mü?

HELIUS araştırmasına ancak bizden bunun için bir davetiye aldığınızda katılabilirsiniz

12. Kendim yerine bir aile ferdini veya arkadaşımı gönderebilir miyim?

Davetiye kişisel olup size bağlıdır. Bunun için kendiniz yerine bir aile ferdinizi göndermeniz mümkün değildir. Eger aile ferdiniz onceki HELIUS olcumlerimize katildiysa o kisi de ozel bir davetiye alacaktir.

13. Katılmak masraflı mı?

Katılım ücretsizdir. Yaptığınız olası seyahat masrafları için size ücretsiz GVB kartı göndereceğiz. Bu kartla 2 defa 1 saat Amsterdam’da Toplu Taşımacılığıyla seyahat edebilirsiniz.

14. Katılmanın riski var mı?

Katılmanın riski yok. Ayrıca mahremiyetiniz de garanti altındadır. Bunun için bir sonraki soruya bakınız.

15. Mahremiyetim garanti altında mıdır?

Verileriniz anonim olarak işleme alınıp, yegane bir kod ile kaydedilecektir. Bu, araştırma verilerinizle çalışan araştırmacıların adınızı veya adresini bilmedikleri anlamına gelir. Biz hiçbir zaman verilerinizi örneğin sağlık sigorta şirketi gibi üçüncü şahıslara vermeyiz.

16. Kişisel neticelerimi almam ne kadar sürecek?

Fiziksel muayeneden sonra kişisel verilerinizi yaklaşık 2 veya 4 hafta fiziksel muayeneden sonra kısa bir açıklama ile e-mail adresinize gönderilecektir.

17. Neticelerim iyi olmadığında ne yapmam gerekiyor?

Kişisel netice yazısında yüksek veya düşük değer her zaman kötü bir şeyin söz konusu olduğu anlamına gelmez. Yüksek veya düşük değer söz konusu olduğunda ev doktorunuzla irtibata geçmenizi tavsiye ederiz. Aşağıdaki değerleri referans olarak alınmaktadır, bunlara bakarak değerlerinizi kontrol edebilirsiniz.

Ölçüm	Yorumlama	Referans değer
Kan:
Glikoz (Açlık kan şekeri)	Yüksek	> 7,0 mmol/l
HbA1c	Yüksek	> 42 mmol/mol
Hb	Düşük	< 7,5 mmol/l (Bayanlar)
		< 8,5 mmol/l (Erkekler)
Trigliseritler	Yüksek	> 2,0 mmol/l
LDL-kolesterol	Yüksek	> 2,5 mmol/l
HDL-kolesterol	Düşük	< 1,3 mmol/l (Bayanlar)
		< 1,0 mmol/l (Erkekler)
Toplam kolesterol	Yüksek	> 6,5 mmol/l
Kreatinin	Yüksek	> 90 µmol/l (Bayanlar)
		> 110 µmol/l (Erkekler)
Idrar:
Mikro albumin/ kreatinin rasyosu	Yüksek	> 3,5 mg/mmol (Bayanlar)
		> 2,5 mg/mmol (Erkekler)
Tansion:
Sistolik tansiyon (büyük tansiyon)	Yüksek	> 140 mmHg
Diyastolik tansiyon (küçük tansiyon)	Yüksek	> 90 mmHg
Ağırlık:
Vücut kitle indeksi (Body mass index)	Düşük kilolu	<18,5 kg/ m2
	Fazla kilolu	> 25 kg/m2 en ≤ 30 kg/m2
	Aşırı kilolu	> 30 kg/m2
EKG (kalp elektrosu):
Sonuç:	AMC kardiyoloğunun yorumu

Not: > = daha yüksek, < = daha düşük

18. Kişisel neticelerim başka kime gönderilecek?

Kişisel verilerinizi ev doktorunuza da ileteceğiz. Bunu sağlık durumunuz hakkında ev doktorunuzun iyi bilgilendirilmesini önemli bulduğumuz için yapıyoruz. Ev doktorunuzun bu konu hakkında bilgilendirilmesini istemiyorsanız, bu durumda maalesef araştırmaya katılamazsınız.

19. Ev doktorum yok, yine de HELIUS’a katılabilir miyim?

Hayır, ev doktorunuz yoksa maalesef HELIUS’a katılamazsınız. Olası bir müteakip bakıma ilişkin ev doktorunuzun fiziksel muayenenin kişisel neticelerinden haberdar olmasını önemli buluyoruz. Ev doktorunuz olmayıp yine de katılmak istediğinizde çevrenizde bulunan bir ev doktoruna yazılmanızı tavsiye ederiz.

20. Ev doktorumun bilgilendirilmesini istemezsem neden arastirmaya katilamiyorum?

Ev doktorunuzun sagliginiz hakkinda bilgilendirilmesini önemsiyoruz. Eger bir saglik riskiniz var ise bizim maneviyat acisindan doktorunuzu bilgilendirmemiz gerekmektedir.

21. Alınan bedensel materyaller ne olacak?

Bedensel materyallerinizin bir kısmı (örneğin kan ve idrar) laboratuarda derhal araştırılacak. Böylece başka hususların yanı sıra kolesterolünüzü ve kan şekeri değerinizi ölçeceğiz. Bu ölçümlerin neticelerini araştırmadan sonra size ve ev doktorunuza göndereceğimiz netice yazısında bulabilirsiniz. Bedensel materyallerin diğer kısmını dondurucuda saklayacağız. Böylece bunlarla gelecekte yine ölçümler yapabiliriz. Bedensel materyalleri şimdi saklayarak gelecekte katılımcıların yeniden araştırma şubesine gelmeleri gerekmeden bu ölçümleri yine yapabileceğiz. Sakladigimiz bedensel materyaller AMC tarafindan saklanacaktir. Bu materyalleri ucuncu sahislara kesinlikle verilmeyecektir.

22. Neden alınan bedensel materyallerin tümünün neticeleri gönderilmeyecek?

Yapmak istediğimiz tüm ölçümleri derhal yapabilmemiz mümkün değildir. Nitekim bunun için her zaman direkt yeterince para veya personel mevcut değil. Katılımcıları mümkün olduğunca az yormak istediğimizden ve bununla birlikte araştırma şubesine gerekenden daha sık gelmelerini istemediğimizden bedensel materyalleri gelecekte araştırma için yine kullanabilmek için dondurucuda saklayacağız.

23. Gelecekte saklanmış bedensel materyalimin ölçüm neticeleri ne olacak? Bunlar da postayla bana gönderilecek mi?

Saklanmış bedensel materyalinizde gelecekte yapılacak olan ölçümlerin neticeleri sağlığınız için önemli olduğunda ev doktorunuza ileteceğiz. Gerekirse ev doktorunuz bu konuda sizinle irtibata geçecektir.

24. HELIUS araştırmasına katılmak istiyorum ancak HELIUS içerisinde gelecek araştırma için bedensel materyalimin saklanmasını istemiyorum. Bu mümkün mü?

Evet, bu mümkün. Fiziksel muayenede bir izin formu imzalamanızı isteyeceğiz. Bu formun üzerinde ayriyeten bedensel materyalinizin saklanması için izin verip vermediğinizi belirtebilirsiniz. Bedensel materyalinizi saklamak için izin vermediğinizde araştırmaya halen katılabilirsiniz.

25. Neticelerim iyi olmasına rağmen yine de şikayetlerim olduğunda ev doktoruna gitmem gerekiyor mu?

Sağlığınız hakkında endişe duyuyorsanız veya şikayetleriniz varsa ev doktorunuzla irtibata geçmenizi her zaman tavsiye ederiz. Eger kalp ve damarhastaliklarin risk faktörleri hakkinda bilgi almak isterseniz thuisartsın web sitesinden bilgi alabilirsiniz: https://www.thuisarts.nl/risico-hart-en-vaatziekten-verlagen/.  Sağlık ve refah alanında daha ayrıntılı bilgi için GGD Amsterdam’ın web sitesine bakabilirsiniz: www.ggd.amsterdam.nl. Öneri ve yardım için www.korrelatie.nl internet adresi veya 0900-1450 (15 dakikası euro sent) telefon numarası aracılığıyla Korrelatie Vakfına başvurabilirsiniz.

26. Amsterdam’ın biraz dışında oturuyorum, HELIUS’a ben de katılabilir miyim?

Amsterdam in disinda oturuyorsaniz HELIUS arastirmasina ancak davetiye alirsaniz katilabilirsiniz

27. Araştırma şubelerini nerede bulabilirim?

Araştırma şubeleri hakkında daha ayrıntılı bilgi için http://heliusstudy.nl/nl/topmenu/route/ adresinden bakabilirsiniz.

28. Araştırma şubelerin açılış saatleri ne?

Araştırma şubelerin açılış saatleri Pazartesi gününden Cuma gününe kadar saat 07.00 ile 14.00 arasıdır. Fiziksel muayene için randevular saat 07.30’de başlıyor.